Het mannelijk lichaam is nog altijd de gouden standaard in de gezondheidszorg

Onze wereld is getest en afgestemd op witte mannen van 1.75 meter lang en ongeveer 80 kilo, ook wel Reference Man genoemd. Zo hebben vrouwen 47 procent meer kans op ernstig letsel bij een auto-ongeluk en worden gezichtsherkenningssystemen vooral getraind met data van witte gezichten. Zelfs in de gezondheidszorg weten we meer af van het mannenlichaam dan het vrouwenlichaam, met als gevolg dat vrouwen jarenlang rondlopen met onverklaarbare klachten of een verkeerde diagnose. 

Tachtig procent van de mensen in Nederland met onverklaarbare klachten is vrouw. Mirjam Kaijer, journalist en oud-verpleegkundige, ging de afgelopen twee jaar op onderzoek uit nadat ze zelf ruim tien jaar op zoek was naar de juiste diagnose. Ze schreef het boek ‘Ik ben geen man!’ en ontdekte dat er nog veel te behalen valt op het gebied van vrouwelijke gezondheidszorg. “Vanwege hormonale schommelingen zouden vrouwen moeilijker te onderzoeken zijn. Daardoor worden ze minder vaak meegenomen in medische onderzoeken en lopen er veel vrouwen rond met onverklaarbare klachten en verkeerde diagnoses.” 

Mannen komen van Mars en vrouwen van Venus, ook in de medische wereld. Ons lichaam verschilt van elkaar, maar we zijn niet alleen van buiten anders, ook van binnen. Heel lang werden vrouwen gezien als ‘kleine mannen’ met alleen maar andere uiterlijke kenmerken. We komen er steeds meer achter dat het lichaam van vrouwen en mannen er niet alleen anders uitziet (de zogenaamde bikinivisie) en dat we andere hormonen hebben, maar ook dat bepaalde lichaamsdelen anders werken. Zo is niet alleen het vrouwenbrein anders dan dat van mannen, ook het hart en de genregulatie werken anders.

Genderspecifieke onderzoeken

Volgens Kaijer is er nog veel werk aan de winkel. “Je wordt nu voor elke klacht naar een andere specialist gestuurd, waardoor het nóg moeilijker is om de oorzaak te vinden.” Artsen willen wel graag deel uitmaken om de gezondheidszorg gendersensitiever te maken, maar juist die kennis missen ze. Uit onderzoek van Women Inc. blijkt dat 62 procent van de artsen aangeeft behoefte te hebben aan meer informatie over de man/vrouw verschillen in de gezondheidszorg. “Er is meer kennis nodig op het gebied van aandoeningen, verschillen in reactie op medicijnen en verschillen in representatie van klachten”, aldus Kaijer.

Met #ikbengeenman proberen we meer aandacht te vragen voor gezondheidsklachten van de vrouw, cyclus- en hormoongerelateerd. Daarom is het belangrijk dat er specialistische centra komen met opgeleide artsen zodat vrouwen beter worden gediagnosticeerd en behandeld. Help je mee? Teken hier de petitie. 

#ikbengeenman: ‘Ik had geen depressie maar een tumor’

Met #ikbengeenman vragen we aandacht voor de gezondheidsklachten van vrouwen en delen we elke week een persoonlijk verhaal. Antoinetta Schutrups (49) kampte sinds de puberteit al met klachten. Jarenlang kreeg ze te horen dat het psychisch is en dat tussen haar oren zit, maar twintig jaar later blijkt dat het om een tumor gaat. “Ik voelde mij absoluut niet gehoord.”

In de puberteit had Schutrups dagelijks last van klachten zoals vermoeidheid, kramp in haar spieren en het premenstrueel syndroom. “Ik zat vaak bij de huisarts voor mijn klachten, maar na de geboorte van mijn tweede dochter wist ik dat er echt iets niet goed was.” Met alle klachten die ze nu had, kon ze niet voor haar twee dochters zorgen, vertelt Schutrups. “Mijn lijst met klachten was inmiddels anderhalf A4’tje lang.” Haar toenmalige huisarts kon niet verder helpen waardoor ze naar een andere ging, maar daar vertelde hij vrijwel gelijk dat het psychisch was. “Het zat tussen mijn oren, zei hij. Ik voelde mij absoluut niet gehoord.”

Ondertussen ging het steeds slechter, totdat Schutrups op een dag een blaasontsteking had. “Ik ging toen met mijn blaasontsteking naar de huisarts, maar daar gaf een test niks aan. De huisarts probeerde ook mijn blaasontsteking te verklaren door stress. Hij zei dat ik te veel werkte en dat ik moest accepteren dat ik niet zoveel aankon.” Toch is Schutrups drie dagen later teruggegaan. “Ik vroeg of de huisarts niet een andere test kon doen, maar daar zag hij het nut niet van in. Ik heb hem huilend gesmeekt om die test. Uiteindelijk heeft hij de andere test gedaan en bleek dat ik een fikse blaasontsteking had. Dit was voor mij echt de druppel waardoor ik weer naar een andere huisarts ging.”

Uiteindelijk was het een stagiair die tegen Schutrups zei dat het gek was dat ze nooit naar een gynaecoloog was gestuurd. “Die arts zei het eerste gesprek al: ‘Ik denk dat ik weet wat jij hebt en daar ga ik op prikken.’ Nog geen week later wist ik dat ik een prolactinoom had, een goedaardige tumor op de hypofyse in de hersenen.” Al Schutrups’ klachten van de jaren ervoor bleken door die prolactinoom te zijn veroorzaakt. Vanaf dat moment is haar leven compleet veranderd. “Ik wist nu dat het niet aan mij lag.”

Volgens Schutrups worden klachten te vaak afgeschreven op psychische diagnoses. “Veel van mijn klachten waren hormonaal, maar artsen herkenden ze niet, omdat ze er geen kennis van hebben.” Sinds ze zelf ook in de GGZ werkt, is ze al drie mensen tegengekomen die onterecht de verkeerde diagnose hadden. “Er moet echt meer onderzoek komen naar het vrouwenlichaam.”

Beeld: Women Inc